2- Nelere Dikkat Etmek Gerekir?

-Çiğ ve az pişmiş enfekte hayvanların etleri ve enfekte hayvanların diğer hayvansal ürünlerini yemek olası bir risk faktörüdür. 

-Enfekte hayvan tarafından ısırılma, cilt bütünlüğünün bozulacağı şekilde yaralanma bulaşma açısından risk içerir. 

-Enfeksiyonun görece olarak daha yoğun olduğu Batı ve Orta Afrika’da ormanlık alanlarda veya yakınında yaşayan insanlar, enfekte hayvanlara dolaylı olarak da maruz kalabilir.

-İnsandan insana bulaşma, enfekte kişinin sekresyonları ile uzun süreli yakın temas, cilt lezyonları ile doğrudan bütünlüğü bozulmuş deri veya mukozalarla (göz, burun, ağızmukozalarıgibi) temas veya yakın zamanda cilt lezyonlarından kontamineolmuş nesnelerle(yatak çarşafı, havlu vb.) yakın temastan kaynaklanabilir. 

Bu şekildeki temas genel olarak aynı evi paylaşan kişilerde, kapalı ortamlarda çok uzun süreli yakın mesafede bulunanlarda ve enfekte kişiyle temas eden sağlık çalışanlarında risk oluşturur.

3- Bulgular Kaç Günde Görülür? 

-Kuluçka süresi, riskli temastan semptomların başlangıcına kadar olan süre genellikle 6-14 gündür, ancak 5-21 gün arasında değişebilir. 

- Bir hayvan ısırığı veya tırmalaması öyküsü olan kişiler, dokunsal/temasla maruziyete sahip olanlardan daha kısa bir kuluçka süresine (13'e karşı 9 gün) sahip olabilir.

4- Hangi Bulgular Daha Çok Görülür?

Klinik tablo; İlk 5 gün ateş, yoğun baş ağrısı, lenfadenopati(lenf düğümlerinin şişmesi), sırt ağrısı, miyalji (kas ağrıları) ve yoğun halsizlik ile başlar

Deri döküntüsü genellikle ateşin ortaya çıkmasından sonraki 1-3 gün içinde başlar. Döküntü, gövdeden ziyade yüz ve ekstremitelerde yoğunlaşma eğilimindedir. Yüzü (vakaların %95'inde) ve ellerin avuçlarını ve ayak tabanlarını (vakaların %75'inde) etkiler. Ayrıca oral mukozalar (vakaların %70'inde), genital bölge (%30) ve konjonktiva (%20) ile kornea da etkilenir. Döküntü, maküllerden (düz tabanlı lezyonlar) papüllere (hafifçe kabarık sert lezyonlar), veziküllere (berrak sıvı ile dolu lezyonlar), püstüllere (sarımsı sıvı ile dolu lezyonlar) ve kuruyup dökülen kabuklara doğru gelişir.

Lezyonların sayısı birkaç ile birkaç bin arasında değişir. Şiddetli vakalarda, lezyonlar derinin büyük bölümleri dökülene kadar birleşebilir.

5- Hangi Hastalıklar Karışır? 

Göz önünde bulundurulması gereken klinik ayırıcı tanı, suçiçeği, kızamık, bakteriyel cilt enfeksiyonları, uyuz, sifilizve ilaca bağlı alerjiler gibi diğer döküntülü hastalıkları içerir. Döküntü öncesindeki lenfadenopati, maymun çiçeğini, suçiçeği, kızamık ve çiçek hastalığından ayırt etmek için klinik bir özellik olabilir.

6- Tanı Nasıl Konur?

Maymun çiçeği hastalığından şüpheleniliyorsa, ciltlezyonlarından – vezikülün üst kabuğu veya veziküllerden ve püstüllerden gelen sıvıdan ve kuru kabuklardan elde edilen örneklerin PCR çalışması ile tanı kesinleştirilir.

7- Tedavi Seçenekleri Nelerdir? 

Geliştirilen bazı antivirallerin (tecovirimat, brincidofovir, cidofovir) kesin olmamaklabirlikte maymun çiçeği hastalığında etkili olabileceği belirtilmektedir. Maymun çiçeği hastalığı için semptomları hafifletmek, komplikasyonları yönetmek ve uzun vadeli sekelleri önlemek için klinik bakım ve destekleyici tedavi verilmelidir. Sekonderbakteriyelenfeksiyonlar etkene özgü ve uygun şekilde tedavi edilmelidir.

8-  Virüsün Özellikleri nelerdir?

Monkeypox (Maymun Çiçeği Hastalığı)’a, Poxviridaeailesindeki Orthopoxvirus cinsinin bir üyesi olan maymun çiçeği virüsü neden olur. Orthopoxvirus cinsinin diğer üyeleri Camelpox, Cowpox, Variola gibi diğer canlı türlerinde de görülebilen zoonotik virüslerdir. Variola genel olarak bilinen ismi ile çiçek hastalığı etkin aşılama ile dünya üzerinden 1980 yılında eradike edilmiştir. Monkeypox, öncelikle Orta ve Batı Afrika'nın tropikal yağmur ormanlarında endemik olarak görülen ve zaman zaman dünyanın diğer bölgelerine buradan kaynaklı olarak yayılan, az sayıda görülen viral bir zoonotikhastalıktır.

Maymun çiçeğinin klinik görünümü, 1980 yılında dünya çapında eradike edildiği ilan edilen ilgili bir ortopoks virüsü enfeksiyonu olan çiçek hastalığına benzer. Maymun çiçeği, çiçek hastalığından daha az bulaşıcıdır ve daha az ciddi hastalığa neden olur.

9- Hastalık ve Ölüm oranları?

Monkeypox genellikle 2 ila 4 hafta süren semptomları olan kendi kendini sınırlayan bir hastalıktır. Ağır vakalar ortaya çıkabilir. Son zamanlarda vaka ölüm oranı %3-6 civarında olmuştur.

KAYNAKLAR

1. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/monkeypox., Erişim tarihi: 2 0.05.2022

2. https://www.ecdc.europa.eu/en/news-events/epidemiological-update-monkeypoxoutbreak., Erişim tarihi: 20.05.2022.

3. https://www.who.int/publications/i/item/WHO-MPX-surveillance-2022.1., Erişim tarihi:

20.05.2022.

4. https://www.gov.uk/government/publications/monkeypox-contact-tracing., Erişim tarihi:

20.05.2022.

5. https://www.england.nhs.uk/national-infection-prevention-and-control-manual-forengland/., Erişim tarihi:20.05.2022.

6. https://www.ecdc.europa.eu/sites/default/files/documents/Monkeypox-multi-countryoutbreak.pdf., Erişim tarihi:23.05.2022